Pielęgnowanie języka polskiego wraz z podejmowaniem istotnych decyzji dotyczących dwujęzyczności dzieci jest odpowiedzialnym zadaniem.
We współczesnym świecie dwujęzyczność jest naturalnym zjawiskiem, które niesie ze sobą niekwestionowane korzyści, dlatego świadome działania na rzecz odpowiedniego kształtowania nabywanych języków są szalenie ważne.
Zapoznanie się z podstawami zagadnienia oraz podążanie za praktycznymi wskazówkami przyczyni się do tworzenia profesjonalnego podejścia w kwestii bilingwizmu dzieci.
Dwujęzyczność (bilingwizm) to umiejętność posługiwania się dwoma językami. Używanie dwóch języków w codziennym życiu, gdzie stopień zaawansowania w każdym z nich nie musi być taki sam. Wręcz spotykamy się ze stwierdzeniem, że nie istnieje idealna dwujęzyczność, czyli nie można nabyć w jednakowy sposób dwóch systemów językowych. Kompetencje językowe zależą od wielu czynników, dlatego rodzic posiada ważną rolę w procesie wychowania dwujęzycznego dziecka. Zawsze dominujący staje się język otoczenia, dlatego tym bardziej język mniejszościowy wymaga większej uwagi.
Ważnym jest, aby zrozumieć, iż dwujęzyczność ma niejedno oblicze i warto je znać.
Rozróżniamy dwujęzyczność sekwencyjną i symultaniczną. Pierwsza dotyczy nabywania jednego języka po drugim. Dziecko od momentu urodzenia słyszy jeden język, a później nabywa język kraju, w którym mieszka. Przykładem może być rodzina z Polski mieszkająca
w Irlandii. Dziecko początkowo posługuje się językiem swoich rodziców (językiem polskim), następnie wraz z pójściem do przedszkola zaczyna uczyć się drugiego języka (angielskiego).
Mówiąc o dwujęzyczności sekwencyjnej nie możemy zapominać o konieczności nabywania nowego języka również przez rodziców. To bardzo istotny element, na który trzeba zwracać uwagę. Zależy nam na tym, aby wartości płynące z życia w dwóch kulturach i językach były zaletą dla całej rodziny i mogły ją wzbogacać, nie powodując problemów w porozumiewaniu się rodziców z ich dziećmi.
Jeśli chcemy, aby dwujęzyczność sekwencyjna miała korzystne warunki rozwoju powinniśmy mówić do dziecka tylko w języku polskim. Należy troszczyć się, aby być dla niego wzorowym modelem językowym. Nie musimy wprowadzać drugiego języka zbyt szybko.
Niepotrzebnie mieszamy języki w obawie, że dziecko będzie miało trudności z nauką drugiego. Dziecko jest gotowe na naukę języka drugiego, gdy mówi zrozumiale i tworzy wypowiedzi
w pierwszym języku. Jeśli rozwój mowy naszego dziecka przebiega pomyślnie i nie ma on trudności w komunikacji, to z łatwością przyswoi dwa języki i nauka nie będzie stanowiła problemów.
Zadbajmy, aby dziecko do 3 roku życia płynnie mówiło po polsku. Okres, w którym dziecko jest z mamą w domu jest bardzo cenny i nigdy już się nie powtórzy, dlatego warto go pielęgnować, gdyż jest doskonałym momentem na naukę języka rodziców. Drugi język wkrótce się pojawi
i przez wzgląd na otoczenie, bardzo szybko stanie się dominującym. Im więcej wysiłku włożymy w naukę i rozwój języka polskiego, tym lepszy będzie on w przyszłości.
Oczywiście trzeba również bacznie obserwować nasze dziecko. Jeśli zaczyna mówić później bądź ma trudności w rozwoju mowy, to przed decyzją wprowadzenia drugiego języka należy skontaktować się ze specjalistą. Konsultacja z logopedą pomoże rozwiać wszelkie wątpliwości, gdyż działa on w zakresie diagnozy stanu rozwoju mowy i terapii zaburzeń komunikacji.
Dwujęzyczność symultaniczna dotyczy przypadku, kiedy dziecko od urodzenia w naturalny sposób jednocześnie nabywa dwa języki. Dzieje się tak, gdy rodzice mówią w dwóch językach. Tutaj przykładem może być mieszane małżeństwo mieszkające w Irlandii, gdzie mama jest Polką, a tata Irlandczykiem.
W przypadku sytuacji, kiedy dziecko od urodzenia słyszy jednocześnie dwa języki, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach.
Ważne, by rodzice w komunikacji z dzieckiem konsekwentnie używali swojego rodzimego języka.To dla nas gwarancja, że przekazujemy dziecku wzorcowy akcent i prawidłową gramatykę. Dodatkowo faktem jest, iż w swoim rodzimym języku najlepiej potrafimy wyrażać siebie. Najbardziej precyzyjnie uzewnętrzniamy swoje myśli i emocje. Językiem rodzimym najdokładniej odzwierciedlamy nasze uczucia.
Zasadniczo żaden z rodziców nie powinien mieszać obydwu języków podczas jednej wypowiedzi, która skierowana jest do dziecka. Jednoczesne używanie i mieszanie języków, powoduje chaos – zamieszanie, które nie jest korzystne i może nawet spowolnić rozwój mowy dziecka.
Kluczowe znaczenie ma również otoczenie dziecka. Przez wzgląd, iż dziecko naturalnie przebywa wśród osób posługujących się językiem kraju zamieszkania, język mniejszościowy jest rzadziej spotykany. Warto postarać się o zapewnienie mu kontaktu i styczności z innymi osobami, które mówią w języku polskim. Lepsze nabywanie języka ma miejsce, im więcej osób posługuje się danym językiem w otaczającym środowisku.
Zarówno w dwujęzyczności sekwencyjnej jak i symultanicznej, dominującym językiem dziecka staje się język kraju zamieszkania. Drugi język będzie słabszy, dlatego w szczególnej trosce
o prawidłowy rozwój dwujęzyczności naszego dziecka, trzeba o niego prawidłowo zadbać.